Wielki
Piątek poświęcony jest przeżyciom, związanym z męką
i śmiercią Chrystusa.
Podobnie jak w Środę Popielcową
katolików obowiązuje zachowywanie ścisłego
postu.
Przekazy ewangeliczne pieczołowicie
opisują poszczególne etapy ofiary Syna Bożego.
Jezusa, wskazanego pocałunkiem Judasza, pojmano nocą
w Ogrodzie Oliwnym
i przyprowadzono najpierw do
Annasza - niezwykle wpływowego człowieka,
który był
teściem arcykapłana o imieniu Kajfasz, a wcześniej sam
przez wiele lat sprawował tę funkcję.
Po krótkim
przesłuchaniu odesłano Jezusa do Kajfasza. Wczesnym
rankiem Sanhedryn,
czyli rada kapłanów, starszyzny
i uczonych w Piśmie, uznał winę Chrystusa:
"Stwierdziliśmy, że ten człowiek podburza nasz naród, że
odwodzi od płacenia podatków Cezarowi
i że siebie
podaje za Mesjasza-Króla" (Łk 23,2). Oskarżenie to
przedstawiono Piłatowi,
który jako namiestnik cesarza
Tyberiusza sprawował rządy nad Idumeą i Samarią.
Piłat próbował uwolnić Chrystusa, nie dostrzegając w Nim
rzeczywistej winy.
Dowiedziawszy się, że Chrystus
pochodzi z Galilei, odesłał Go do zarządzającego tą
krainą
Heroda Antypasa. Herod również uchylił się od
rozstrzygnięć. Piłat zaproponował więc,
aby w myśl
starej tradycji świątecznej uwolnić jednego
z uwięzionych przestępców;
podburzony tłum zażądał
wolności dla złoczyńcy Barabasza. Obawiając się
posądzenia o brak lojalności,
namiestnik cesarski
wydał wyrok śmierci na Chrystusa.
o trudach drogi na
Golgotę ukrzyżowany Bóg-Człowiek skonał - dopełnił swej
misji.
Tego samego dnia został złożony w grobie.
Współczesne
nabożeństwo Wielkiego Piątku sprawowane jest po południu
- ustalenia wskazują bowiem, że Jezus umarł około godziny
piętnastej naszego czasu.
Tego dnia nie odprawia się mszy.
Po podejściu do ołtarza kapłani w czerwonych szatach,
przypominających o ofierze krwi,
klękają lub padają na twarz i modlą się w milczeniu. Po
chwili rozpoczyna się liturgia słowa.
Po odczytaniu fragmentu proroctw mesjańskich z Księgi
Izajasza, zapowiadających mękę
Sługi Pańskiego (Iz 52,13-53,12), i nowotestamentowego
urywka, który tłumaczy istotę zbawienia
(Hbr 4,14-16; 5,7-9) - wierni wysłuchują bardzo obszernego
opisu męki,
zaczerpniętego z Ewangelii według św. Jana (J 18,1-19,42).
Na zakończenie odmawiana jest dawna,
uroczysta modlitwa powszechna, obejmująca wszystkie stany
Kościoła i cały świat.
w liturgii oprócz Chóru
Kościelnego uczestniczył również Chór Uczniów i
Absolwentów
XXVII Liceum im. Tadeusza Czackiego w Warszawie
pod kierownictwem Pana Marcina Bielińskiego
Kolejną częścią
wielkopiątkowego nabożeństwa jest adoracja krzyża.
Do świątyni wnosi się przykryty tkaniną krzyż z wizerunkiem
umęczonego Chrystusa.
Przy wtórze antyfony, podkreślającej związek męki ze
zbawieniem,
kapłan odsłania najpierw wierzchołek, później prawe ramię
i ostatecznie cały krzyż.
Księża, a następnie wszyscy wierni podchodzą do krzyża, aby
przez przyklęknięcie
i symboliczny pocałunek wyrazić osobiste przyjęcie
odkupienia.
Całości
towarzyszy śpiew tradycyjnych pieśni. Po zakończeniu
adoracji i obrzędach komunii
Najświętszy Sakrament w procesji przenosi się do tzw. grobu.
Zwyczaj budowania grobu wywodzi się z Jerozolimy, gdzie
wierni gromadzili się w kolejnych miejscach,
związanych z męką Chrystusa - aż po miejsce pośmiertnego
spoczynku.
Udokumentowane ślady istnienia tego obrzędu w Polsce
pochodzą z XIII wieku;
znany jest on również w Austrii i w Bawarii. Początkowo
w grobie składano krzyż
przykryty czerwonym ornatem; w latach późniejszych
umieszczano tam figurę Jezusa.
Najistotniejsze jest wszakże wystawienie monstrancji
z Hostią, okrytej białym,
przezroczystym welonem. Przeniesienie Eucharystii
przypomina zdjęcie z krzyża
i pogrzeb Chrystusa. Ostatnia modlitwa przy grobie
wskazuje jednak nadzieję:
„Chryste, nasze Zmartwychwstanie i Życie, podźwignij nas
z grobu grzechów".
zdjęcia:
Michał Starnowski i
Adam Klimek
