45. AMERYKAŃSKIE, HISTORYCZNE ARTYKUŁY
Z OKRESU BUDOWY NADAJNIKA W POLSCE (4).

POLSKA STAJE SIĘ ŚWIATOWYM SĄSIADEM

Ostatni artykuł,  otrzymany dzięki uprzejmości Polskiej Ambasady w Waszyngtonie, ma tytuł:
POLAND BECOMES A NEIGHBOR TO THE WORLD, autora nie podano. Został opublikowany w marcu 1923 roku
w  THE WIRELESS AGE na stronach 39-40. Zawiera ciekawe informacje, o jak ją nazywają Amerykanie nowej Polskiej Radiostacji.
Przytaczam tekst artykułu po przetłumaczeniu go na język polski.

POLSKA STAJE SIĘ ŚWIATOWYM SĄSIADEM.

Nowa nadawcza transatlantycka stacja w pobliżu Warszawy zacznie pracować w najbliższej przyszłości - została wybudowana w dwa lata.
Jej elektrownia posiada unikalne cechy.

• Latem przyszłego roku Polska otrzyma bezpośrednią komunikację radiową z USA. Telegraf nie będzie już dłużej potrzebny,
aby przy wykorzystaniu kabla lub radia przesyłać wiadomości do innych krajów. Nowa polska radiostacja zakończy wyzwolenie Polski
od niewoli innych krajów i uczyni ją niepodległym członkiem rodziny narodów, który w dziedzinie komunikacji ze światem
już dłużej nie będzie zależny od urządzeń i dobrej woli sąsiadów.

• Nowa radiostacja nie tylko umożliwi Polsce bezpośrednią wymianę ruchu radiowego ze Stanami Zjednoczonymi,
ale również zapewni natychmiastowy kontakt z wszystkimi europejskimi radiostacjami.
W rzeczywistości, ponieważ stacja, której budowa jest już na ukończeniu, podstawowo jest kopią stacji Radio Central w Rocky Point L.I.
należącej do Radio Corporation of America, oczekuje się, że komunikacja z niemal całym światem będzie dostępna dla Polski,
gdy Polska stacja zostanie oddana do użytku.

• Na początku 1919 roku świeżo ukonstytuowany polski rząd zdał sobie sprawę, że bezpośrednia komunikacja ze światem,
a zwłaszcza ze Stanami Zjednoczonymi, jest niezbędna. Polska otoczona przez narody, których wrogość była otwarta lub ledwie skrywana,
wiedziała, że nie można ufać dotychczasowym przewodowym metodom komunikacji wymagającym użycia urządzeń należących
do obcych państw. Radio było jednym z najbardziej elastycznych, wydajnych i pewnych rozwiązań i decyzja aby wybudować radiostację
o dużej mocy została podjęta na początku historii nowego narodu. Jednak ze względu na konieczność uporządkowania finansów
oraz przeanalizowania ofert różnych konstruktorów radiostacji, dopiero w dniu 4 sierpnia 1921 roku rząd polski podpisał tak upragnioną umowę
na budowę radiostacji. Zgodnie z tą umową spółka Radio Corporation of America zobowiązała się do budowy w Polsce
najnowocześniejszego typu międzynarodowej radiostacji wysokiej mocy za cenę ok. 2 mln. dolarów oraz do rozpoczęcia jej pracy w 1923 roku.
Obietnica będzie dotrzymana i rzeczywiste funkcjonowania nowej stacji rozpocznie się w ciągu kilku miesięcy.

• W rzeczywistości już teraz przez radio wymieniane są wiadomości pomiędzy inżynierami w Polsce i w Nowym Jorku.
W Polsce powstała już stacja odbiorcza, która została wyposażona w zwojnice odbiorcze takie, że mogą być dostrojone 
do długich fal transmitowanych z nadajnika amerykańskiej stacji Radio Central i wiadomości do Polski wysyłane są
bezpośrednio w regularnych odstępach czasu. Odpowiedzi wysyłane są poprzez stację niemiecką w Nauen.

• Nowa stacja jest interesująca z wielu różnych powodów, oprócz jej ogólnego podobieństwa do sławnej stacji Radio Central.
Prawdopodobnie najbardziej uderzającą cechą tej radiostacji jest elektrownia,
w której musiały być rozwiązane niektóre niezwykle trudne problemy inżynierskie.
Ponieważ nie istniało odpowiednie źródło energii elektrycznej, konieczne było powstanie samodzielnej elektrowni.
Znajdują się tam dwa silniki, jeden to silnik wysokoprężny, a drugi to turbina parowa, każdy o mocy 750 koni mechanicznych (559,3 kW)
i każdy połączony z generatorem elektrycznym.

• Za pomocą odpowiednich układów przełączających te dwa generatory elektryczne lub "główne napędy",
jak nazywają je inżynierowie, mogą być połączone na kilka różnych sposobów. Wyprodukowana przez nie energia elektryczna
zużywana jest przez dwa alternatory Alexandersona o mocy 200 kW każdy oraz przez niezbędne urządzenia pomocnicze.
Zapewniono możliwości techniczne, zgodnie z którymi każdy z głównych napędów może obsługiwać albo alternator,
albo zestaw urządzeń pomocniczych lub oba generatory elektryczne, mogą się koncentrować na jednym, jeśli wymagają tego warunki.

• Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że przestawienie kilku przełączników będzie zwykłą sprawą,
ale w rzeczywistości jest to sprawa znacznie trudniejsza, z powodu zasadniczej różnicy między mocą dostarczaną przez silnik wysokoprężny
oraz przez turbinę. Silnik wysokoprężny jest silnikiem wewnętrznego spalania, działającym na tej samej zasadzie co silnik samochodowy,
ale z pewnymi modyfikacjami, które powodują, że jest on odpowiedni do dostarczania wysokiej mocy pod stałym obciążeniem
i pracującym na niskiej klasy oleju opałowym. Moc dostarczana przez silnik wysokoprężny nie jest stała i stabilna,
tak jak w przypadku turbiny parowej, ale jest generowana w formie impulsów odpowiadających eksplozji w cylindrach.
Zatem istnieje zdecydowana tendencja do tego, aby prąd wytwarzany przez generator elektryczny napędzany przez silnik wysokoprężny
znacząco różnił się co do wielkości napięcia.

• Silnik w polskiej stacji ma pięć cylindrów i pracuje z szybkością 167 obrotów na minutę, tak więc występuje tylko 400 wybuchów na minutę
lub impulsów mocy. W normalnej pracy powstała nieregularność generowanego prądu nie byłaby wystarczająca by wywołać obawę,
ale ważne jest, aby prąd dostarczany do alternatora Alexandersona był stały w ramach nader wąskich granicach.
To był problem w polskiej elektrowni, ale został rozwiązany, co wymaga wielkiego uznania dla amerykańskiego geniuszu inżynierii.

• W rzeczywistości prawie wszystkie urządzenia stacji są zaprojektowane i zbudowane w Ameryce,
silnik wysokoprężny jest jedyną ważną jednostką, która nie została wyprodukowana w Ameryce.
General Electric Co wyprodukował turbiny parowe, generatory elektryczne i oczywiście alternatory Alexandersona.
Silnik wysokoprężny został wykonany przez belgijską firmę , Société à l'Électricité et de Mechanique w Gandawie.
Stalowe wieże są produkcji polskiej.

• Ten sprzęt ulokowano w dwóch głównych budynkach, alternatory są do siebie podobne co do budowy,
więc umieszczone je oddzielnie od budynku elektrowni. Zlokalizowane są tuż na zachód od Warszawy, na poziomej równinie,
w pobliżu starego fortu znanego jako Fort 11 -A, część gruzu, powstałego podczas jego burzenia, użyto do budowy niektórych fundamentów radiostacji.
Budowa dwóch ramion anteny zbliża się ku ukończeniu. Każde ramie składa się z pięciu wież, o wysokości 400 stóp (121,92 m),
z krzyżowymi dźwigarami w formie ramion na ich szczytach, o długości 150 stóp (45,72 m).
Dwanaście przewodów jest zawieszonych na tych wieżach, tworząc antenę.

• Budynek stacji nadawczej zlokalizowany jest pomiędzy dwoma ramionami anteny, które są skierowane w stronę Stanów Zjednoczonych.
Każde ramie anteny może być używane oddzielnie do jednoczesnego nadawania do dwóch różnych punktów,
albo mogą być połączone ze sobą dla uzyskania maksymalnej mocy i zasięgu.
Warunki pogodowe w Warszawie są surowe, planuje się wysyłania silnych prądów przez przewody antenowe,
aby oczyścić je ze szronu i śniegu. Przewody mają dwie mile długości (3,22 km) . Sieć zakopanych przewodów tworzy system uziemienia.

• Odbieranie wiadomości będzie prowadzone z Grodziska, małego miasteczka znajdującego się w odległości około dwudziestu mil (32,2 km)
na południe od Warszawy, gdzie zostało przebudowanych kilka starych budynków.

• Zgodnie z nowoczesną praktyką, obie stacje (nadawcza i odbiorcza), będą zarządzane z centralnego biura w Warszawie.
Niezbędne naziemne przewody telefoniczne i obwody telegraficzne łączą centralne biuro z dwoma odległymi stacjami,
(nadawczą i odbiorczą) gdzie stacjonuje jedynie personel niezbędny do utrzymania obu stacji.
Urządzenia używane w biurze w Warszawie są podobne do tych w biurze Radio Corporation of America na Broad Street w Nowym Jorku,
włączając urządzenia do automatycznego nadawania i odbioru. Działanie przy dużej prędkości ma być na porządku dziennym,
prędkość 80 słów na minutę jest gwarantowana.

Rysunek 1
Ptaki, które szybują nad jedną z polskich wież we wrześniu ubiegłego roku,
kiedy to zdjęcie zostało zrobione, zobaczyły elektrownię i budynek z alternatorami, których budowa zbliża się do końca.
Fosy starożytnego fortu są słabo widoczne po prawej stronie.

Rysunek 2
Z anteny zwisającej z tych gigantycznych wież w Polsce,
wkrótce nadawane będą wiadomości błyskawicznie przemieszczające się w poprzek Atlantyku.

Rysunek 3
Polska ma nie tylko korytarz do morza, zdobyty w czasie wojny, ale koło swojej stolicy Warszawy buduje radiostację,
która zapewni bezprzewodowy dostęp do całego świata.

Źródło:

The Wireless age; Library University of Michigan - College of Engineering.

© Artykuł przetłumaczony przez Krzysztofa Dobiech i Ireneusza Dobiech
na język polski i udostępniony w http://www.nadajnik-babice.pl/

http://lozinski.website.pl/gallery/przeliczniki.htm

ZAPOZNAJ SIĘ TEŻ Z NOWĄ, DOŚWIADCZALNĄ STRONĄ PT.

ZNAJDZIESZ JĄ POD ADRESEM: http://dobiech-ireneusz.jimdo.com

Ireneusz Dobiech, maj 2014 r.

CIĄG DALSZY NASTĄPI