42. AMERYKAŃSKIE, HISTORYCZNE ARTYKUŁY
Z OKRESU BUDOWY NADAJNIKA W POLSCE (1).

42A. JAK UZYSKAŁEM AMERYKAŃSKIE, HISTORYCZNE ARTYKUŁY,
ZNAJDUJĄCE SIĘ W ARCHIWACH AMERYKAŃSKICH, DOTYCZĄCE NADAJNIKA W POLSCE.

Obecny rozdział 42, podobnie jak rozdział 20, jest nietypowy, składa się z dwóch części.
W pierwszej 42A opisuję,  jak trudną, pracochłonną i długotrwałą korespondencję musiałem przeprowadzić
dla uzyskania historycznych cennych materiałów i jej efekty. Jak również przy jej pomocy pragnę wprowadzić czytelnika w temat.
Natomiast w drugiej części 42B zamieszczam tłumaczenie najwcześniejszego artykułu, jaki uzyskałem w wyniku tej korespondencji.

Przygotowując się do 90 rocznicy uruchomienia Transatlantyckiej Stacji Radiotelegraficznej,
dnia 21 października 2013 podjąłem próbę dotarcia do amerykańskich archiwów,
w których z pewnością znajdują się materiały związane z jej budową.
W tym celu wysłałem do Ambasady Amerykańskiej w Warszawie pismo, które przytaczam:

„Witam serdecznie.

Nazywam się DOBIECH Ireneusz, jestem byłym wojskowym pracownikiem naukowo dydaktycznym WAT, obecnie w stanie spoczynku.
Mieszkając w Warszawie na Starym Bemowie, ze względu na to, iż ukończyłem Wydział Łączności Wojskowej Akademii Technicznej,
zainteresowałem się amatorsko, już w latach siedemdziesiątych, dokumentowaniem znajdującej się w okolicy mojego miejsca zamieszkania,
śladów po zniszczonej w 1945 roku przez saperów niemieckich, obiektami części nadawczej Transatlantyckiej Stacji Radiotelegraficznej,
nazywanej Nadajnikiem w Babicach. Była to największa i najnowocześniejsza w Europie radiowa polska inwestycja.
Tematyką tą zainteresowałem Internautów publikując artykuły w czasopismach: ODKRYWCA 8/2007 "Co pozostało po antenie radiostacji Babice",
Przeglądzie Telekomunikacyjnym nr 5 - 2008 r. "Jak mogła pracować antena Nadajnika Babice"
oraz nr 12 -2008 r "Alternator Alexandersona - prekursor nadajnika drgań niegasnących".
Większość moich zbiorów i dociekań zamieszczam na gościnnej stronie http://www.nadajnik-babice.pl ,
którą od 2009 roku odwiedziło już 49800 Internautów.
Ostatnio przysłano mi bardzo cenne amerykańskie opracowanie z 1924 roku pod tytułem:

 TRANS-OCEANIC RADIO STATION-WARSAW, POLAND*  WILLIAM G. LUSH, FRED E. JOHNSTON, AND J. LESLIE FINCH

 (RADIO CORPORATION OF AMERICA, NEW YORK )

zamieszczone w amerykańskim czasopiśmie Proceedings of the Institute of Electrical Engineers Volume 13, Issue 5, October 1925,
w którym opisano proces budowy tej stacji przez amerykańską firmę Radio Corporation of America (RCA).
Ponieważ w artykule tym podano fragmenty szczegółów technicznych tej Stacji, które mnie, z powodu całkowitego braku takich dokumentów
w polskich archiwach, szczególnie interesują, oraz nadzwyczaj ciepło opisano współpracę firmy RCA z polskimi władzami i pracownikami,
artykuł ten przetłumaczyłem i mam zamiar go zamieścić na wspomnianej stronie http://www.nadajnik-babice.pl za zgodą jego właściciela.

W końcowej części tego opracowania znajduje się następująca informacja:

SUMMARY: A brief history and description of the Warsaw Trans-oceanic Radio Station as constructed and installed for the Government of Poland
by the Radio Corporation of America is given. A technical description of the details of the system used is not given,
as the system is similar in all respects to that in use in the United States by the  Radio Corporation.
Papers on this system have been given before this INSTITUTE and before the American Institute of Electrical Engineers by Messrs.
Alexanderson, Beverage, and others.
Dlatego też zwracam się z uprzejmą prośbą, czy za Państwa pośrednictwem można byłoby odnaleźć wspomniane artykuły
w Archiwach Stanów Zjednoczonych i je udostępnić Polsce?.

Byłoby to piękne świadectwo, w 90 rocznicę powstania tak ważnej, kilka lat po odzyskaniu niepodległości Polski
radiotechnicznej inwestycji, współpracy Polsko Amerykańskiej.

Dnia 2013.11.07 otrzymałem na nie odpowiedź:

Dzień dobry,
Dziękujemy bardzo za list i informacje na temat nadajnika w Babicach. Jest to niewątpliwie bardzo interesujące zagadnienie
i ciekawa inicjatywa. Jednakże Ambasada USA w Polsce ze swojej strony nie jest w stanie pomóc.
Natomiast może Pan spróbować odzyskać te materiały za pośrednictwem Ambasady RP w Waszyngtonie.
Pozdrawiam serdecznie

Specjalista ds. politycznych, Biuro Attaché Obrony Ambasada USA w Warszawie”

Dlatego też 2013.11.21 podobnym pismem zwróciłem się z moją prośbą,
zatytułowaną „Odnalezienie ważnego historycznego artykułu w Archiwach Amerykańskich”,
do Ambasady RP w Waszyngtonie, której końcowy fragment przytaczam:

………..

„Stosując się do zawartej w tym piśmie rady, zwracam się z uprzejmą prośbą i pytaniem, czy za pośrednictwem Ambasady RP w Waszyngtonie,
można byłoby odnaleźć wspomniane artykuły w Archiwach Stanów Zjednoczonych i je udostępnić Polsce?.”

Prośbę moją 2013-11-24 ponowiłem:

„Dnia Cz 2013-11-07 18:22 wysłałem do Państwa wiadomość z uprzejmą prośbą, o pomoc w odnalezieniu artykułu
dotyczącego szczegółowych danych systemu Warsaw Trans-oceanic  Radio Station as constructed and installed for the Government of Poland
by the Radio Corporation of America w 1923 roku, znajdującego się w Archiwach Stanów Zjednoczonych i go udostępnić Polsce?.

Byłoby to piękne świadectwo, w 90 rocznicę powstania tak ważnej, kilka lat po odzyskaniu niepodległości Polski radiotechnicznej inwestycji,
współpracy Polsko Amerykańskiej.

Nie mając potwierdzenia od Państwa otrzymania mojej wiadomości pragnę zapytać, czy ona do Państwa dotarła?”

Odpowiedź, zatytułowana Nadajnik w Polsce, nadeszła 2013.12.19 i była bardzo miła:

Szanowny Panie,

Potwierdzam otrzymanie pańskiej prośby oraz kontynuowanie prób odszukania tekstu, w sprawie którego był Pan uprzejmy do nas napisać.
W załączeniu przesyłam kopie artykułów na które dotychczas natrafiliśmy.

Z poważaniem

Press Officer

Embassy of the Republic of Poland
2640 16th Street, NW, Washington DC 20009

Tytuły przesłanych mi artykułów są następujące:

1.Direct Radio Service Between Poland and America; April, 1921 WORLD WIDE WIRELESS.

THE WIRELESS AGE Vol. 8. No. 7;

2.Contract for Poland Radio Consummated; August 16,1921 TELEGRAPH AND TELEPHONE AGE,383;

3.Poland's Transoceanic Wireless Station; September, 1921 THE WIRELESS AGE 19-20;

4.Poland Becomes a Neighbor to the World; March, 1923 THE WIRELESS AGE 39-40;

Pochodzą z lat 1921 – 1923, a więc okresu budowy TSR.

Dnia 2013.12,20 wysłałem podziękowanie, którego fragmenty przytaczam:

Bardzo dziękuję Panu za potwierdzenie otrzymania mojego pisma i przysłane mi materiały oraz,
za życzliwość i chęć kontynuowania dalszych poszukiwań. Korzystając z okazji przesyłam całemu Personelowi Ambasady,
a Panu w szczególności, Życzenia Miłych, Pogodnych I Radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz Szczęśliwego Nowego 2014 Roku.

Z poważaniem - Ireneusz Dobiech.

Dla zapoznania czytelników nie znających języka angielskiego, artykuły zostały przetłumaczone przez Krzysztofa Dobiech
i Ireneusza Dobiech na polski język i wraz ze zdjęciami będą udostępniane  na stronie http://www.nadajnik-babice.pl/
W pierwszej kolejności zamieszczam pierwszy, najwcześniejszy artykuł, napisany przez trzech autorów
i opublikowany w kwietniu 1921 roku w THE WIRELESS AGE Vol. 8. No. 7.

42B BEZPOŚREDNIA ŁĄCZNOŚĆ RADIOWA MIĘDZY POLSKĄ I AMERYKĄ, kwiecień 1921.

• Hipolit Gliwic, doradca handlowy poselstwa polskiego w Waszyngtonie, podał do publicznej wiadomości w formie ogłoszenia,
że planowane jest podpisanie między rządem polskim a Radio Corporation of America,
umowy dotyczącej uruchomienia bezpośredniej komunikacji radiowej między Stanami Zjednoczonymi i Polską.
Amerykańska firma wybuduje w Warszawie jedną z największych radiostacji na świecie
i jako część umowy, zapewni odpowiednie urządzenia do odbieranie i wysyłanie wiadomości.

• Umowa kończy negocjacje, które trwały przez ponad rok. Omawiając umowę Hipolit Gliwic, polski radca handlowy, powiedział:
„Obecnie komercyjna komunikacja kablowa pomiędzy Polską i Stanami Zjednoczonymi,
realizowana przy wykorzystaniu przekaźników poprzez Francję, Anglię lub Niemcy, arbitralnie wymaga okresu czterech lub pięciu dni,
czego ofiarami są oba kraje. Amerykańska radiostacja skróci czas przekazywania wiadomości, zapewniając bezpośrednią
i błyskawiczną komunikację między dwoma krajami.
Skorzystają na tym stosunki handlowe, które zależą w dużym stopniu od szybkości komunikacji.

• Produkcja materiałów do budowy stacji została już rozpoczęta. Oczekuje się, że pierwsze transporty do Polski
spodziewane są w ciągu sześciu miesięcy. Warszawska stacja będzie praktycznie kopią stacji obecnie budowanej na Long Island.
Będzie się składała z dwunastu stalowych wież o wysokości 400 stóp (121,92 m) każda oraz dwóch maszyn Alexandersona,
które zapewnią szybkie nadawanie i odbiór. Stacja będzie w stanie zapewnić przekazywanie kilkaset słów na minutę.

• Na wniosek polskiego rządu Radio Corporation będzie obsługiwać stację warszawską w okresie [kilku] lat.

Źródło:

The Wireless Age, Tom 8; Autorzy: James Andrew White, Jerome W. Howe, C. S. Anderson.

© Artykuł przetłumaczony przez Krzysztofa Dobiech i Ireneusza Dobiech na język polski
i wraz ze zdjęciami udostępniony w http://www.nadajnik-babice.pl/

http://lozinski.website.pl/gallery/przeliczniki.htm

ZAPOZNAJ SIĘ TEŻ Z NOWĄ, DOŚWIADCZALNĄ STRONĄ PT.

ZNAJDZIESZ JĄ POD ADRESEM: http://dobiech-ireneusz.jimdo.com

Ireneusz Dobiech, luty 2014 r.

CIĄG DALSZY NASTĄPI