41. HISTORYCZNY, AMERYKAŃSKI OPIS TRANS - OCEANICZNEJ
RADIOSTACJI - WARSZAWA (3)

TRANSOCEANICZNA RADIOSTACJA WARSZAWA, POLSKA *

OPIS STACJI ODBIORCZEJ I BIURA CENTRALNEGO

Stacja odbiorcza dla transoceanicznej stacji Warszawa, znajdowała się na obrzeżach wsi Grodzisk,
centrum małej produkcji i hodowli, położonej około 19 mil (ok.19x1.609=30.6 km) na południowy zachód od Warszawy
i na głównej linii kolejowej pomiędzy Warszawą i Krakowem.

Stary i mocno zniszczony przez wojnę budynek szkoły, został przebudowany i oddany do umieszczenia w nim stacji odbiorczej,
jak nazywali ją Amerykanie, Radiostacji Warszawa. Był on na tyle duży, że umożliwiał wydzielenie w nim mieszkań dla pracowników stacji.
Podobnie jak w przypadku większości budynków w Polsce, miał on grube ceglane mury,
które zostały pokryte cementowym tynkiem na zewnątrz budynku i przedstawiał wygląd architektoniczny bardzo podobny
do budynków  stacji nadawczej.

RYSUNEK 11 - Budynek dla Stacji Odbiorczej przed przebudową.

Wykorzystano antenę falową, taką jak wynaleziona i opracowana przez Panów Beverage, Rice i Kellogga,
oraz opisaną w dokumencie zaprezentowanym przed American Institute of Electrical Engineers.
Antena ta miała długość 16.200 metrów i usytuowana była w kierunku południowym z budynku stacji wzdłuż średnicy ziemi,
linii o najkrótszej długości do Nowego Jorku i prawie pod kątem prostym do kierunku (usytuowania) stacji nadawczej.
W konstrukcji przypomina ona zwykłą linię telegraficzną, składającą się z dwóch przewodów miedzianych numer 10 (ok. 0.1x25.4=2,54 mm)
rozciągniętą na drewnianych słupach o wysokości 20 stóp (ok. 20x0.3048=6.1 m) rozmieszczonych
w odstępach 150 stóp (ok. 150x0.3048=46.35 m.). Słupy te miały zamocowane  na swych wierzchołkach drewniane poprzeczki
o długości 4 stóp (ok. 4x0.3048=1.22 m.) i na ich końcach szklane izolatory, wytrzymujące napięcie 22.000 V,
na których podwieszone były przewody antenowe. Przewody były zamieniane miejscami na co dziesiątym słupie.

Stwierdzono, że większość zakłóceń pochodzących od wyładowań atmosferycznych przybywa do Warszawy
z południa i południowego wschodu, tak więc ze względu na swoje właściwości kierunkowe,
antena falowa dawała bardzo dużą poprawą współczynnika sygnału do zakłóceń,
w porównaniu z uzyskanym przy odbiorze przez antenę ramową (pętlę) lub w kombinacji anteny ramowej (pętli) i pionowym przewodem.
Stacja była bowiem również wyposażona w dwie anteny ramowe (pętle) umieszczone na zewnątrz budynku o kątach prostych,
każda o długości 250 stóp (ok. 250x0.3048=76.2 m). Niższe zwoje znajdowały się na wysokości 9 stóp (ok. 9x0.3048= 2,74 m)
nad ziemią i 21 stóp (ok. 21x0.3048= 6,4 m) nad ziemią górne zwoje.
Każda pętla miała dwanaście zwojów drutu miedzianego numer 12  (0.12.x 25.4= 3.048 mm)
rozmieszczonych w odstępach 10 cali (ok. 10x25,4=2.54 cm). Zainstalowano również zewnętrzną antenę ramową (pętlę)
będącą kwadratem o długości boku 8 stóp (ok. 8x0.3048=2,443 m), nawiniętych 100 zwojami drutu miedzianego nr 10 (ok. 0.1x25.4=2,54 mm).
Wspomniane pętle zostały zainstalowane do użytku w przypadkach nagłych
np. awarii anteny falowej zniszczonej przez duże opady śniegu z deszczem lub burze.

Zainstalowano w stacji trzy standardowe długofalowe zestawy odbiorcze firmy Radio Corporation.
Zestawy te przystosowane były do odbioru długości fal od 6.000 do 30.000 metrów i były jednostkami niezależnymi.
Każda jednostka znajdowała się w metalowej kasecie, dobrze uziemionej.
Części każdej jednostki były montowane na panelu z materiału izolacyjnego i na podstawie w ten sposób,
że wszystkie części znajdowały się w metalowej kasecie.  Kaseta była wyposażona w aluminiowe drzwi na zawiasach,
przez które sterowało się pracą zestawu w taki sposób, że drzwi i potencjometry były zekranowane.
Tył kasety, jak i również drzwi, można było usunąć i wtedy wszystkie części każdej jednostki były łatwo dostępne.

RYSUNEK 12 - Budynek Stacji Odbiorczej po ukończeniu.

Zasilanie żarników oraz elektrod lamp dla wszystkich jednostek, odbywało się z urządzeń i elementów,
dostarczających napięć bardzo troskliwie filtrowanych. Były one  filtrowane, zarówno w obrębie każdej jednostki, jak i u źródła,
w celu uniknięcia zakłóceń wprowadzanych do jednostki przez przewody doprowadzające energię np. od akumulatorów ołowiowych.
Ostrożność ta była konieczna, ponieważ zasilanie elektrod i żarników wszystkich zestawów było wspólne.
Podczas normalnej pracy zestawów, zasilanie żarników i elektrod zapewnione było z generatorów prądu stałego o napięciu 10 V i 125 V
i odpowiednio z baterii akumulatorowych podłączonych przewodami. Baterie akumulatorowe absorbowały duży procent szumu
od komutatorów i pozostawały zawsze w pełni naładowane, gotowe do przejęcia obciążenia w przypadku awarii głównego źródła zasilania.

RYSUNEK 13 - Wnętrze skończonej Stacji Odbiorczej pokazujące zainstalowane trzy odbiorniki długofalowe.

Głównym źródłem zasilania całej stacji odbiorczej były generatory prądu stałego, napędzane przez dwa silniki benzynowe.
Generatory te dostarczały prąd stały o napięciu 220 woltów i znajdowały się w małym budynku, około 200 stóp (ok. 200x0.3048=6.1 m)
od budynku odbiorczego. Do napędzania generatorów zasilających jednostki odbiorcze,
wykorzystywane były dwa silnikowe zestawy prądotwórcze. Każdy zestaw składał się z silnika 220 V prądu stałego,
bezpośrednio podłączonego do generatora 10 V prądu stałego i trój przewodowego? generatora 250 V prądu stałego,
napędzający generator 125 V prądu stałego.  Maszyny te znajdowały się obok pomieszczenia z aparaturą odbiorczą.

Bateria anodowa składała się z 180 komórek akumulatorowych ołowianych ustawionych w trzy grupy po 60 komórek każda,
komórki te oceniane są na 15 amperogodzin pojemności. W normalnej eksploatacji dwie z tych grup są wykorzystywane
do dostarczania napięcia o wartości 220 V do płyty oscylatora w jednostce detektora synchronicznego,
a odczep znajdujący się w punkcie połączenia tych dwóch grup, służy do zasilania napięciem 120 V,
wymaganym przez jednostki wzmacniacza.

BIURO CENTRALNE

Biuro centralne usytuowane jest w Centralnym Biurze Telegraficznym Ministerstwa Poczt i Telegrafów w Warszawie.
Kompletne telegraficzne sterowanie stacją odbywa się z tego biura. Wykorzystywane są w tym celu cztery linie telefoniczne
do łączności ze stacją odbiorczą, oraz trzy linie do sterowania pracą  stacji nadawczej.
Znajduje się tutaj sprzęt do ręcznego lub automatycznego wysyłania i odbierania informacji
wraz z dwoma radiowymi odbiorczymi zestawami do monitorowania nadawanego i odbieranego sygnału.

RYSUNEK 14 - Wnętrze sali operacyjnej w Biurze Centralnym.

System lokalnej komunikacji między biurem centralnym, stacją odbiorczą oraz stacją nadawczą jest realizowany
za pomocą linii telefonicznych poprzez telefon, są w tym celu przewidziane dodatkowe linie.
Tak więc niezbędna komunikacja jest prowadzona szybko i łatwo, a personel w stacji nadawczej oraz odbiorczej
nie musi być szkolony na telegrafistów, za wyjątkiem, gdy inne obowiązki wymagają tej wiedzy.

STRESZCZENIE: Przedstawiono krótką historię i opis transoceanicznej stacji radiowej w Warszawie,
jaka skonstruowana i zainstalowana została dla Rządu Polski przez Radio Corporation of America.
Techniczny opis szczegółów stosowanego systemu nie jest podany, ponieważ system jest podobny we wszystkich aspektach,
do tego który jest w użyciu przez Radio Corporation w Stanach Zjednoczonych. Publikacje na temat tego systemu zostały wydane
przez ten Instytut i przez American Institute of Electrical Engineers przez Panów Beverage, Rice i Kellogga.

Źródło:

TRANS-OCEANIC RADIO STATION-WARSAW- POLAND *,
Proceedings of the Institute of Electrical Engineers Volume 13, Issue 5, October 1925.

* Zaprezentowane w Instituite of Radio Engineers w Nowym Yorku,
7 stycznia 1925, odebrane przez Edytora 7 stycznia 1925.

© 1925 IRE (obecnie IEEE). Przedruk zdjęć za pozwoleniem
Proceedings of the Institute of Electrical Engineers Volume 13, Issue 5, October 1925.

© Artykuł przetłumaczony przez Krzysztofa Dobiech i Ireneusza Dobiech na język polski
i wraz ze zdjęciami udostępniony w http://www.nadajnik-babice.pl/

http://lozinski.website.pl/gallery/przeliczniki.htm

ZAPOZNAJ SIĘ TEŻ Z NOWĄ, DOŚWIADCZALNĄ STRONĄ PT.

ZNAJDZIESZ JĄ POD ADRESEM: http://dobiech-ireneusz.jimdo.com

Ireneusz Dobiech, listopad 2013 r.

CIĄG DALSZY NASTĄPI