32
INFORMACJE UZYSKANE ZE ZDJĘCIA BABICE 1939 R.
W rozdziale 30,
wykorzystując zdjęcie lotnicze terenu w otoczeniu linii
symetrii anteny Nadajnika Babice, wykonane w 1944 roku,
a więc przed jego zniszczeniem, uzyskałem poziome rozmiary:
jego basenu chłodniczego, budynku elektrowni
i nadawczego oraz ich wzajemne oddalenie. Informacje te
mógłbym wykorzystać do sporządzenia modelu anteny jedynie na
płaszczyźnie,
gdyż nie znane mi są wysokości budynków elektrowni i
nadawczego. Chcąc zbudować model przestrzenny,
należy uzyskać informacje o ich wysokości, jeśli nie w
postaci pełnej, to znaczy ze szczegółami dotyczącymi
kształtów obu budynków,
to przynajmniej w postaci uproszczonej, jako bryły o takiej
samej wysokości, czyli poznać ich rozmiary pionowe.
Moją nadzieję uzyskania
potwierdzenia, jeśli nie wszystkich rozmiarów uzyskanych w
rozdziale 30 [1], podanych w Tabeli 2,
to przynajmniej ich część, mogłem uzyskać z kolejnego
zdjęcia lotniczego, wykonanego wcześniej, bo w 1939 roku.
Zdjęcie to zatytułowane „babice1939” otrzymałem od
Internauty o inicjałach J.U. lub J.M., który 2010.12.16
mi je przysłał po lekturze rozdziału 7 [2], w którym
ustaliłem warunki wybuchowego niszczenia masztów.
Jak mi napisał pochodzi ono z
www.warszawa.ap.gov.pl\1939\
Ponieważ zdjęcie to opisane jako images/06-10.htm
jest przechowywane w Państwowym Archiwum m. st. Warszawy,
zwróciłem się 2012.12.06 do tej instytucji
z prośbą o pozwolenie jego wykorzystania. Dnia 2013.01. 21
otrzymałem taką zgodę.
Wykorzystałem z niego mały fragment, na którym przedstawiony
jest obszar znajdujący się
pomiędzy siedmioma środkowymi masztami anteny Nadajnika
Babice.
Niestety, również jest to
zdjęcie o niezbyt dobrej rozróżnialności i wykonane pod
bardzo nie korzystnymi kątami,
ale przy stosunkowo dobrej, słonecznej pogodzie. Dzięki temu
widoczne są na nim maszty i budynki z wyraźnymi długimi
cieniami,
ale niezbyt wyraźnymi konturami. Mimo to podjąłem jeszcze
jedną próbę wykorzystania fragmentu tego zdjęcia,
dla określenia rozmiarów głównych obiektów Nadajnika. W tym
celu wykonałem kopię, rys. 1, fragmentu terenu znajdującego
się
w pobliżu linii symetrii anteny, obejmującego dwa maszty,
piąty i szósty, oraz kontury basenu i budynków wraz z ich
cieniami.
Rys. 1 Kopia
fragmentu terenu pomiędzy masztami 5 i 6 wykonana ze zdjęcia
„Babice 1939”
ze zbiorów Archiwum Państwowego m.st. Warszawy
Po obrocie zdjęcia i
sprowadzeniu do poziomu linię anteny, wrysowałem kontury:
budynków nadawczego, elektrowni i basenu chłodzącego,
ich cienie oraz odcinki linii o długości masztów i ich
cieni. Obraz znormalizowanego względem rozstawu nóg masztów
zdjęcia
i wrysowanych konturów wraz z wymiarami i opisami
przedstawia rys. 2,
natomiast sam widok wrysowanych konturów obiektów i ich
rozmiary, szkic na rys. 3.
Rys. 2 Fragment zdjęcia z
rys.1 z naniesionymi konturami obiektów, ich rozmiarami i
cieniami.
Rys. 3 Kopia z rys. 2
samego szkicu z wrysowanymi konturami obiektów, ich
cieniami i rozmiarami.
W pierwszej kolejności
interesowały mnie rozmiary poziome budynków. Będę je
traktował jako sprawdzian podobnych rozmiarów uzyskanych
w rozdziale 30. Analiza konturów budynku elektrowni
wykazała, że są one niezbyt czytelne i różnią się od jego
kształtów,
widocznych na innych zdjęciach którymi dysponuję. Kopie
jednego z nich zamieściłem już wcześniej w rozdziale 05.03
na rys. 3 [1]
i powtarzam ją na rys. 4, drugie należy do zestawu zdjęć
wykonanych przez amerykańskich budowniczych i znajdujących
się w artykule [2].
Jedno z tych zdjęć „Figure 10” zamieściłem w rozdziale
05.04. Na zdjęciu, wykonanym ze szczytu masztu piątego,
oznaczonym jako „Figure 4”, pokazany został, rys. 5, widok
terenu w otoczeniu linii symetrii anteny w trakcie budowy
Nadajnika.
Rys. 4 (Rys. 3 rozdział
05.03 [1]) Widok masztu 5, budynku elektrowni i na drugim
planie budynku nadawczego.
Rys. 5 Widok ze szczytu
masztu 5 w trakcie budowy: budynku elektrowni
z basenem chłodzącym na jego zapleczu oraz budynku
nadawczego. [2]
© 1925 IRE (obecnie IEEE). Przedruk za pozwoleniem od
Proceedings of the Institute
of Electrical Engineers Volume 13, Issue 5, October 1925.
Widać na tych zdjęciach, że
budynek elektrowni składał się z dwóch segmentów. Węższego
od strony masztu piątego,
zaopatrzonego w wysoki komin rurowy i element wentylacyjny
na dwuspadowym skośnym dachu i szerszego, od strony budynku
nadawczego.
Ponadto, na jego tyłach, rys. 5, rzeczywiście znajduje się
obiekt w postaci prostokąta z zaokrąglonymi rogami od strony
fosy,
o którym pisałem w rozdziale 22 [1]. Jego najbliższy bok
znajduje się na poziomie ściany węższego segmentu,
prostopadłej do linii anten.
Na powierzchni obiektu znajdującego się na tyłach węższego
segmentu, rozmieszczonych jest dwanaście słupków,
prawdopodobnie fontann,
wykorzystywanych do rozpylania wody i przyspieszenia jej
chłodzenia. Ściany tylne obu segmentów równoległe do linii
anten,
są na takim samym poziomie.
Za budynkiem elektrowni
znajduje się budynek nadawczy. Składa się z wyższej części
środkowej z ozdobną fasadą,
skierowaną w stronę masztu piątego i dwoma niższymi
segmentami bocznymi, jak gdyby nawami.
Budynek nadawczy również ma dwuspadowe dachy.
Przytaczam te informacje,
gdyż uzasadniają one tezę, że kontur budynku elektrowni na
zdjęciu rys. 2 i szkicu rys. 3 różni się od oczekiwanego.
Bowiem lewa jego strona, z nieznanych mi powodów nie jest
widoczna na poziomie lewej krawędzi basenu chłodzącego.
Zdjęcie nie umożliwia również określenia rozmiarów obu
segmentów budynku elektrowni.
Dlatego też sprowadziłem na szkicach rys. 3 i rys. 6,
położenie lewej krawędzi budynku elektrowni do poziomu lewej
krawędzi basenu,
tak jak to obserwuje się na rys. 5. Powoduje to, że rozmiar
budynku elektrowni w kierunku linii anten, a więc jego
szerokość powiększa się,
a podane rozmiary dotyczą rzutu budynku elektrowni, nie w
postaci, jak to określałem w moich tekstach "samochodu
ciężarowego",
a w postaci prostokąta. Wówczas jego rozmiary, rys. 6, są
równe: szerokość ok. Xe = 31 m, długość ok. Ye = 23.8 m.
Natomiast rozmiary budynku nadawczego odczytane z tego
samego rys. 6, są równe: szerokość ok. Xn = 27.8 m. długość
ok. Yn = 33.2 m.
Rys. 6 Kopia powiększonego
fragmentu terenu z rys. 3.
Wykorzystując informacje
uzyskane ze zdjęcia „Babice 1939” w postaci szkiców, rys. 3
i rys. 6, dla podanych warunków
(normalizacja względem nóg masztu piątego, praktycznie
zgodna z rozstawem masztów), uzyskałem rozmiary
poszczególnych obiektów,
oznaczone datą 1939, które zamieściłem w pierwszej kolumnie
Tabeli 1 zbiorczej i porównałem je z rozmiarami tych samych
obiektów,
jakie otrzymałem w rozdziale 30 [1], ze zdjęcia „Babice
1944” (druga kolumna). Ich różnice znajdują się w trzeciej
kolumnie.
Tabela 1 zbiorcza, rozmiarów obiektów Nadajnika odczytanych
ze zdjęcia Babice 1939 r.,
pierwsza kolumna; ze zdjęcia 1944, druga; różnica, trzecia.
| |
|
Babice
1939 |
Babice
1944 |
Różnica |
|
Szerokość basenu chłodzącego |
Xb |
26.7 m. |
27 m. |
-0.3
m. |
|
Długość basenu chłodzącego |
Yb |
23.8 m. |
23 m. |
0.8 m. |
|
Szerokość budynku elektrowni |
Xe |
31.0 m. |
36 m. |
– 5.0 m. |
|
Długość budynku elektrowni |
Ye |
25.8 m. |
26 m. |
-0.2 m. |
|
Szerokość budynku nadawczego |
Xn |
27.8 m. |
31 m. |
-3.2 m. |
|
Długość budynku nadawczego |
Yn |
33.2 m. |
32 m. |
1.2 m. |
|
Odległość
między budynkami elektrowni i nadawczym |
Xen |
60.1 m. |
49 m. |
11.1 m. |
Jak widać, wartości uzyskane na podstawie analizy zdjęcia
"Babice 1939", podane w tabeli 1 (pierwsza kolumna),
nieco się różnią się od wartości uzyskanych na podstawie
analizy zdjęcia "Babice 1944" z rozdziału 30, (druga
kolumna).
Jako najbardziej prawdopodobne ze względu na stosunkowo małe
różnice, mniejsze od ok. 2 m., są wartości
Xb, Yb, Ye, Yn
i ewentualnie: Xn,
różniące się o ok. 3 m. oraz
Xe
różniące się o ok. 5 m. Największa różnica rzędu Xen = 11
m. dotyczy odległości między budynkami.
Prawdopodobną przyczyną tak dużej rozbieżności wartości Xe,
Xn i Xen są niezbyt wyraźnie zarysowane lewe krawędzie
budynków.
Podjąłem również
próbę określenia, chociaż w przybliżeniu, rozmiarów obu
segmentów budynku elektrowni.
Dla oszacowania długości węższego segmentu elektrowni Yew,
wykorzystałem zdjęcie rys. 5,
przedstawiające widok terenu obiektów Nadajnika podczas jego
budowy.
Widać na nim bardzo wyraźnie obiekt pełniący funkcję basenu
chłodzącego. Ponieważ zdjęcie to wykonano ze szczytu masztu
piątego,
więc pokazuje teren i obiekty pod pewnym kątem. Powoduje to,
że obiekty pokazane są w perspektywie,
pozornie maleją wraz z odległością. Jednak wiedząc, że
ściana segmentu węższego budynku elektrowni,
znajduje się na poziomie krawędzi basenu chłodzącego od
strony masztu, której położenie jest mi znane,
jej szerokość można użyć do miejscowej normalizacji
szerokości obiektu węższego Yew, leżącego w tej samej
płaszczyźnie.
Przyjąłem wartość wielkości normalizującej równą Yb = 23.18
m. zbliżoną do wartości podanych w Tabeli 1 zbiorcza.
Wykorzystany sposób ilustruje szkic na rys. 7.
Rys. 7 Szkic
wykonany ze zdjęcia rys. 5 dla miejscowej normalizacji w
postaci długości basenu Ynb = 23.18 m.
Odczytana długość
węższego segmentu budynku elektrowni Yew dla tej
normalizacji jest równa ok. Yew = 22.04 m.
Przy tej normalizacji, pozorne zmniejszenie długości basenu
Xb, na poziomie zbliżonym do ściany dłuższego elementu
przylegającej
do ściany węższego Yed, jest równe 21.59 m. Zatem, aby
uzyskać przybliżoną długość rzeczywistą na tym poziomie,
należy powiększyć następny szkic 23.18 /21.59 = 1.0738 razy.
Tak powiększony szkic przedstawia rys. 8.
Rys. 8 Szkic
wykonany ze zdjęcia rys. 5 dla miejscowej normalizacji
długości basenu Ynb = 23.17 m na poziomie segmentu
dłuższego.
Zmierzona z tego
szkicu długość segmentu dużego jest wówczas równa Yed = 25.5
m. Jest to długość prawie taka sama,
jak wartości długości zamieszczone w Tabeli 1: Ye = 25.8 m.
określonej ze zdjęcia „Babice 1939” i Ye = 26 m.
określonej w rozdziale 30 ze zdjęcia "Babice1944". W pewnym
sensie taki wynik może świadczyć,
że i pozostałe wielkości odczytane ze zdjęcia "Babice1939"
znajdujące się w pierwszej kolumnie Tabeli 1 zbiorczej
mogą być
zbliżone do rzeczywistych.
Uzyskany wynik potwierdza, że długości budynku nadawczego Yn,
odczytane z rys. 1 i podane w Tabeli 1 rozdziału 30, są
znacznie zaniżone.
Oprócz wyznaczenia
rozmiarów poziomych obiektów z ich konturów, dysponując
bardzo wyraźnymi konturami cieni masztów i budynków,
widocznych na zdjęciu, rys. 2 i szkicu rys. 3, można
pokusić się o oszacowanie ich wysokości. Celowo użyłem
takiego określenia,
gdyż sposób jaki użyłem zapewni tylko orientacyjną wartość
wysokości obiektów.
Biorąc pod uwagę,
że rzeczywista wysokość stojącego masztu jest znana i równa
ok. Hm = 126.5 m., a jego cień, rys.2 i rys. 3,
ma długość ok. hm = 190.4 m., mierząc długość cienia, np.
budynku elektrowni od strony budynku nadawczego,
w kierunku cienia masztu, równego ok. he = 18.1 m.,
oszacować można wysokość budynku elektrowni He.
Jest ona w dużym przybliżeniu równa ok. He = (Hmxhe/hm) =
(126.5x18.1/190.4) m. = 0.6644 x18.1 m.= 12.0m.
Podobnie oszacować
można wysokości budynku nadawczego. Wysokość części
środkowej jego fasady Hnf , której cień,
również mierzony w kierunku cienia masztu, ma długość ok.
hnf = 14.6 m., jest równa ok. Hnf = (Hmxhnf/hm) =
(0.6644x14.6) m. = 9.7 m.,
natomiast części skrajnych fasady dających długość cienia
ok. hnfs = 9 m.
odpowiada wysokości Hnfs = (Hmxhnfs/hm) m. = (0.6644 x9) m.
= 6.0 m.
Wyniki rozmiarów
poziomych i wysokości obiektów Nadajnika Babice uzyskane z
analizy zdjęcia "Babice 1939",
przedstawiam w poniższej tabeli:
Tabela 2 zbiorcza
rozmiarów obiektów Nadajnika Babice określonych ze zdjęcia
"Babice1939".
|
Szerokość
basenu chłodzącego |
Xb |
= |
26.7 m. |
|
Długość basenu chłodzącego |
Yb |
= |
23.8 m. |
|
Szerokość budynku elektrowni |
Xe |
= |
31.0 m. |
|
Długość budynku elektrowni |
Ye |
= |
25.8 m. |
|
Wysokość budynku elektrowni |
He |
= |
12.0 m. |
|
Szerokość budynku nadawczego |
Xn |
= |
27.8 m. |
|
Długość budynku nadawczego |
Yn |
= |
33.2 m. |
|
Wysokość części środkowej fasady budynku nadawczego |
Hnf |
= |
9.7
m. |
|
Wysokość części skrajnej fasady budynku nadawczego |
Hnfs |
= |
6.0
m. |
|
Odległość między budynkami |
Xne |
= |
60.1 m. |
|
Odległość budynku elektrowni od basenu |
Yeb |
= |
8.1
m. |
Dla oceny, czy tak
określone wysokości są prawdopodobne, posłużyłem się
zdjęciem pokazanym na rys. 4.
Na zdjęciu tym są widoczne szczególne obiekty, których
rozmiary można uznać w pewnym sensie za znane.
Do takich szczegółów zaliczyć można drzwi w obu segmentach,
szersze (podwójne) w pierwszym segmencie i węższe
(pojedyncze) w drugim.
Wykorzystam je do miejscowej normalizacji elementów
znajdujących się w tej samej płaszczyźnie. Konstrukcję taką
pokazałem na rys. 9,
dla przyjętej szerokości drzwi podwójnych w pierwszym
segmencie równej ok. 2 m. Wówczas szerokość drzwi
pojedynczych była ok. 1 m.
Podobną szerokość mają drzwi znajdujące się w ścianie
segmentu drugiego, dłuższego, równą ok. 1 m.
Rys. 9 Obraz
ilustrujący miejscową normalizację za pomocą przyjętych za
znane, rozmiarów drzwi podwójnych w pierwszym segmencie.
Wówczas długość
segmentu pierwszego, węższego, budynku elektrowni była rzędu
ok. Yew = 21.18 m.
(czyli była zbliżona do wartości z rys. 7, określonej jako
22.04 m.), a jego wysokość do krawędzi dachu ok. He = 17.04
m.
Dla oszacowania
długości segmentu drugiego, dłuższego, wykorzystałem
szerokość drzwi pojedynczych znajdujących się w jego
ścianie.
Przyjąłem ich szerokość także równą ok. 1 metr. Wówczas
różnica długości segmentu drugiego w stosunku do pierwszego
jest równa 4.44 m.
Tak więc długość segmentu drugiego budynku elektrowni Ye
będzie sumą długości segmentu pierwszego i pomierzonej
różnicy:
Ye = (Yew + 4.44) = (21.18 + 4.4) m. = 25.58 m., a więc jest
zbliżona do długości budynku elektrowni podanej
w Tabeli 2 zbiorczej, równej Ye = 25.8 m.
Wykorzystując
podobną procedurę można podjąć próbę oszacowania ze zdjęcia
rys. 4, również rozmiarów budynku nadawczego.
Posłużę się w tym celu szerokością okien. Przyjmuję, że okna
w budynku elektrowni i nadawczym mają taką samą szerokość,
równą ok. 2.4 m. Jest to wartość zmierzona na poziomie
basenu chłodzącego.
Szerokość okien w budynku nadawczym wskutek perspektywy są
węższe. Ich szerokość zmierzona na tym samym zdjęciu rys. 9
jest równa 1.06 m. Aby ich widok miał rozmiar 2.4 m. należy
powiększyć zdjęcie ok. dwukrotnie, dokładnie 1.06/2.02 =
1.90566 razy.
Otrzyma się wówczas obraz, rys. 10, z którego jest możliwe
określenie, a właściwie oszacowanie, niektórych wymiarów
budynku nadawczego.
Rys. 10
Znormalizowany obraz fragmentu budynku nadawczego
względem szerokości okien, równej 2.4 m. odczytanej z
segmentu pierwszego.
Pomierzone niektóre
rozmiary fragmentów budynku nadawczego, demonstruje rys. 10.
Są one następujące:
długość fasady bocznej, niższego segmentu budynku jest równa
Ynb39 = 5.16 m. a jej wysokość Hnb39 = 4.55 m.;
Natomiast wysokość części skrajnej fasady segmentu wyższego
jest równa Hnf39 = 6.7 m.
Należy zaznaczyć, że
porównanie tak określonych rozmiarów wysokości w stosunku do
wartości z Tabeli 2 zbiorczej, jest utrudnione,
gdyż ze szkicu na rys. 6 nie można wywnioskować, czy cień
dotyczy skrajnej fasady segmentu niższego, czy też wyższego.
Jednak przyjmując, że określona wysokość dotyczy wysokości
fasady skrajnej niższego segmentu Hnfs= 6.1 m, różnice Hnfs–
Hnfs(39)
w obu przypadkach, a więc dla Hnfs = 4.55 m. różnice Hnfs–
Hnfs(39) = (6.1 – 4.55) m. = 1.55 m. oraz dla Hnfs =6.7 m.
:
Hnfs– Hnfs(39) = (6.1 – 6.7) m. = 0.6 m, nie są
dyskwalifikujące dla użytego sposobu oszacowania wysokości
budynków.
Jeśli chodzi o
uzyskaną wartość długości części niższej, bocznej Ynb39 =
5.16 m.,
jest ona bardzo bliska długości tej części określonej
wcześniej w rozdziale 30, ze zdjęcia „Babice 1944” równej
Ynb44 = 5 m.
Dokumentuje to rys. 5 z tego rozdziału, której kopię
przytaczam na rys. 11. Różnica wartości długości części
bocznej budynku nadawczego
wyznaczonych ze zdjęć "Babice 1939" i "Babice 1944", jest
równa (Ynb44 – Ynb39) = (5 – 5.16) m. = -0.16 m.
Rys. 11 (Rys. 5
rozdział 30 [1]) Fragment szkicu z basenem chłodniczym i
budynkami elektrowni oraz nadawczego.
Nie dysponując
innymi źródłowymi informacjami o bezpośrednich opisach,
rysunkach i bardziej odpowiednich
do analizy zdjęciach obiektów Nadajnika Babice, musimy
zadowolić się wynikami dotyczącymi rozmiarów poziomych
i wysokości budynków Nadajnika Babice, uzyskanymi ze zdjęć w
sposób pośredni, zamieszczonymi w Tabeli 2 zbiorczej,
jako w chwili obecnej najbardziej wiarogodnymi.
[1]
http://www.nadajnik-babice.pl/
2] Trans-oceanic
radio station-Warsaw, Poland William G. Lush, Fred E.
Johnston,
and J. Leslie Finch (Radio Corporation of America, New York),
1924.
[3]
http://www.ireneuszdobiech.neostrada.pl/
Ireneusz Dobiech, luty 2013 r.
CIĄG DALSZY NASTĄPI
